Dobrowolny system zarządzania środowiskowego staje się coraz bardziej popularny wśród firm z branży ochrony środowiska. Już nie tylko duże koncerny produkcyjne, instytucje publiczne, ale i mniejsze firmy usługowe zajmujące się recyklingiem czy gospodarką odpadami decydują się na uzyskanie certyfikatu ISO 14001.

Wdrożenie powyższej normy związane jest z udoskonaleniem systemu zarządzania w przedsiębiorstwie, który oparty jest na polityce środowiskowej. W dokumencie tym zarząd deklaruje podjęcie działań w zakresie ochrony środowiska i zobowiązuje się do zapobiegania powstawania zanieczyszczeń przy jednoczesnym respektowaniu obowiązującego prawa. Ciągłe doskonalenie w ograniczaniu negatywnego wpływu na środowisko realizowane jest na podstawie planu działań, stanowiącego integralną część systemu. Jak wszystkie normy ISO również i ta wymaga opracowania odpowiedniej dokumentacji i procedur. Warto jednak wiedzieć, że system zarządzania środowiskowego jest dosyć liberalny i dopuszcza nieudokumentowane procedury.

W ostatnim czasie nastąpiła zmiana w systemach zarządzania określonych w normie ISO 14001. Dotyczy ona polityki środowiskowej, która będzie musiała być przedstawiana nie tylko własnym pracownikom (bezpośrednio w niej zatrudnionym), ale też innym osobom pracującym w imieniu firmy lub dla niej.

Wdrożenie ISO 14001 związane jest z uzyskaniem certyfikatu w wyniku niezależnej oceny jednostki akredytującej, którą jest np. Polskie Centrum Akredytacji, niemiecki TÜV czy też brytyjski BSI oraz inne. Certyfikat zgodności przyznawany jest na podstawie audytu weryfikującego zgodność systemu zarządzania środowiskowego z wymaganiami normy i przyznawany jest najczęściej na okres 3 lat. Podczas tego okresu jednostka akredytująca ponawia audyty kontrolne sprawdzające właściwe działanie systemu.

Szacuje się, że wdrażanie systemu zarządzania środowiskowego zajmuje około sześciu miesięcy, a koszt kształtuje się na poziomie 1500-3000 zł za jeden osobodzień. Przykładowo na przeprowadzenie procedury certyfikacji i audyty kontrolne w firmie zatrudniającej 50 osób potrzeba około 4 osobodni.

Poniesione wydatki nie są niestety małe, dlatego przed podjęciem decyzji o wdrożeniu normy ISO 14001 należy przeprowadzić analizę kosztów i korzyści. Niewątpliwie zaletami systemu zarządzania środowiskowego jest zmniejszenie energochłonności lub materiałochłonności procesów produkcyjnych i usług, minimalizacja ryzyka awarii, uniknięcie kar za przekraczanie norm prawnych i w końcu poprawa wizerunku firmy i stosunków ze społecznością lokalna, a także władzami administracyjnymi. Należy również wspomnieć o zwiększeniu szansy uczestnictwa w zamówieniach publicznych, gdzie coraz częściej stawiane są warunki ochrony środowiska. Ponadto biorąc pod uwagę rosnące wymagania klientów, szczególnie w przypadku międzynarodowych koncernów, uzyskanie certyfikatu ISO 14001 może okazać się szybko zwracającą się inwestycją i przyczynić się do szybszego rozwoju firmy.